Trong kho tàng y học cổ truyền Việt Nam, có một loại cây dân dã nhưng lại được ví như “nhân sâm cho người nghèo” – đó chính là đinh lăng. Từ lâu, đinh lăng đã gắn bó với đời sống người Việt như một vị thuốc quý giúp bồi bổ sức khỏe, tăng đề kháng và hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh thường gặp. Cùng khám phá những công dụng tuyệt vời của cây đinh lăng trong Đông y – để hiểu vì sao đây là nguồn nguyên liệu vàng cho các sản phẩm chăm sóc sức khỏe hiện đại.
1. Đôi nét về cây đinh lăng – loại cây nhỏ nhưng có "võ"
Đinh lăng (tên khoa học: Polyscias fruticosa) là loài cây bụi nhỏ, thuộc họ nhân sâm, có thể cao từ 0,8–1,5m, lá nhỏ xẻ lông chim, thường được trồng ở vườn nhà hoặc bờ rào. Người xưa thường dùng rễ, lá và thân đinh lăng để làm thuốc, bởi chúng chứa nhiều hoạt chất sinh học như saponin, flavonoid, alkaloid, vitamin B1, B2, C và 20 loại acid amin thiết yếu. Theo y học cổ truyền, đinh lăng có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, tác dụng bổ huyết, dưỡng não, tiêu độc, chống viêm và bồi bổ toàn thân.
2. Công dụng nổi bật của cây đinh lăng trong Đông y
- Tăng cường trí nhớ và cải thiện tuần hoàn não: Các hoạt chất trong đinh lăng giúp tăng lưu thông máu, đặc biệt là lên não, giúp giảm tình trạng đau đầu, hoa mắt, mất ngủ, kém tập trung, rất phù hợp với người làm việc trí óc hoặc người lớn tuổi.
- Bổ huyết, tăng sức đề kháng: Đinh lăng giúp cải thiện chất lượng máu, hỗ trợ tạo hồng cầu, rất có ích cho người mới ốm dậy, cơ thể suy nhược hoặc phụ nữ sau sinh.
- Tăng cường sinh lực và giảm mệt mỏi: Cũng giống như nhân sâm, đinh lăng có tác dụng giảm stress, hỗ trợ chống oxy hóa và chống mệt mỏi, phù hợp cho người lao động nặng nhọc, vận động viên hoặc người cần phục hồi sức khỏe.
- Giúp ngủ ngon, giảm căng thẳng thần kinh: Đinh lăng có tính mát, an thần tự nhiên, dùng lâu dài giúp ngủ sâu hơn, giảm tình trạng mơ nhiều hay tỉnh giấc ban đêm.
- Hỗ trợ lợi sữa và hồi phục sau sinh cho phụ nữ: Lá và rễ đinh lăng được dân gian dùng lâu đời để lợi sữa, tiêu viêm và bồi bổ sau sinh, thường kết hợp với các loại thảo mộc như chè vằng để tăng hiệu quả.
- Giảm đau xương khớp và co giật ở trẻ nhỏ: Rễ đinh lăng phơi khô được dùng để ngâm rượu hoặc nấu nước uống, giúp giảm đau nhức mỏi, đồng thời lá đinh lăng sao khô cũng được dùng làm gối cho trẻ để phòng ngừa co giật, đổ mồ hôi trộm.
- Giải độc, hỗ trợ tiêu hóa: Đinh lăng giúp tăng tiết dịch tiêu hóa, kích thích ăn ngon miệng, đồng thời giúp thanh lọc gan, đào thải độc tố ra ngoài cơ thể.
3. Vì sao đinh lăng ngày càng được sử dụng rộng rãi?
- Nguồn dược liệu tự nhiên, lành tính, ít tác dụng phụ
- Có thể sử dụng hằng ngày qua các sản phẩm tiện lợi như trà hòa tan
- Phù hợp với nhiều đối tượng: người lớn tuổi, phụ nữ sau sinh, người làm việc căng thẳng...
- Kết hợp hiệu quả với nhiều thảo dược khác như chè vằng, gừng, nhân trần...
4. Mách bạn cách sử dụng đinh lăng đúng cách
- Pha trà uống hằng ngày: Trà hòa tan từ đinh lăng hoặc kết hợp đinh lăng – chè vằng có thể pha với nước ấm uống vào buổi sáng giúp thanh lọc cơ thể, tăng đề kháng. Có thể pha loãng để uống thay nước lọc cả ngày.
- Sắc nước uống: Dùng khoảng 10–20g lá đinh lăng khô nấu với 1 lít nước, đun sôi rồi hạ nhỏ lửa trong 10–15 phút. Uống khi còn ấm hoặc để nguội, giúp an thần, ngủ ngon, lợi tiểu, thanh nhiệt.
- Dùng trong món ăn hoặc ngâm rượu: Rễ đinh lăng có thể ngâm rượu để bồi bổ cơ thể, giảm đau nhức xương khớp. Lá non dùng như rau ăn kèm, nấu canh hoặc làm gỏi, vừa ngon miệng lại bổ dưỡng.
