Đông trùng hạ thảo là dược liệu quý được mệnh danh là “vàng mềm” trong y học cổ truyền và hiện đại. Với khả năng bồi bổ cơ thể, tăng đề kháng và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý, loại thảo dược này ngày càng được ưa chuộng. Tuy nhiên, giá trị kinh tế cao đã khiến thị trường xuất hiện nhiều loại đông trùng hạ thảo giả, kém chất lượng, gây hoang mang cho người tiêu dùng. Trong bài viết này, Shop 7 sẽ cùng bạn tìm hiểu cách nhận biết đông trùng hạ thảo thật – giả, để bạn lựa chọn đúng, dùng đúng và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.
1. Về Đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo là dạng ký sinh đặc biệt giữa nấm Cordyceps (thường là Cordyceps militaris hoặc Cordyceps sinensis) trên cơ thể ấu trùng côn trùng. Trong điều kiện tự nhiên, hiện tượng này rất hiếm, dẫn đến giá thành cao. Nhờ công nghệ nuôi cấy, đông trùng hạ thảo được sản xuất nhân tạo với giá hợp lý hơn nhưng vẫn đảm bảo thành phần dinh dưỡng tương đương loại tự nhiên.
Hiện nay, trên thị trường có 2 loại chính:
- Đông trùng hạ thảo tự nhiên: Thu hái từ vùng cao nguyên Tây Tạng, Nepal, Bhutan… cực kỳ đắt đỏ.
- Đông trùng hạ thảo nuôi trồng (nhân tạo): Nuôi trong môi trường kiểm soát như cơ chất gạo lứt, đậu xanh, sâu chít,… phổ biến tại Việt Nam, Hàn Quốc, Trung Quốc.
2. Cách phân biệt đông trùng hạ thảo thật và giả
Về màu sắc
- Đông trùng thật: Màu vàng cam nhạt, tự nhiên, không quá rực.
- Đông trùng giả: Vàng sậm, đỏ cam gắt hoặc đều màu bất thường.
Về hình dạng
- Đông trùng thật: Sợi nấm dài 4–7cm, có đầu búp tròn, chân nấm không đều.
- Đông trùng giả: Sợi to bất thường, đồng đều, không có đầu nấm hoặc thân giả bằng bột, nhựa.
Về kết cấu và độ giòn
- Đông trùng thật: Dễ gãy khi khô, giòn tan, có kết cấu tự nhiên.
- Đông trùng giả: Dẻo, dai, khó gãy, kết cấu nhân tạo.
Về mùi hương
- Đông trùng thật: Thơm nhẹ mùi nấm, không nồng.
- Đông trùng giả: Mùi hắc, lạ hoặc không mùi.
Khi pha nước nóng
- Đông trùng thật: Ra nước vàng nhạt, trong, mùi thơm nhẹ.
- Đông trùng giả: Nước đục, màu đậm, có thể có cặn hoặc mùi hóa học.
3. Phân biệt qua giấy tờ – xuất xứ
- Kiểm tra nguồn gốc nuôi trồng: Đông trùng hạ thảo nuôi cấy chất lượng cao thường đến từ các viện nghiên cứu, đơn vị đạt chuẩn OCOP, hoặc công nghệ sinh học uy tín. Nên ưu tiên sản phẩm ghi rõ nơi sản xuất – cơ sở nuôi trồng – quy trình kiểm định.
- Giấy chứng nhận VSATTP: Sản phẩm thật luôn đi kèm các giấy chứng nhận kiểm nghiệm vi sinh, kim loại nặng, nấm mốc và chất lượng dinh dưỡng từ cơ quan chức năng.
- Tem chống giả – mã QR truy xuất: Đông trùng hạ thảo chất lượng cao thường được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc trên bao bì. Người tiêu dùng nên quét mã để kiểm tra thông tin chi tiết về nơi sản xuất, lô hàng và ngày kiểm định.
- Bao bì và thông tin công khai: Hàng thật luôn công khai thành phần, hướng dẫn sử dụng, ngày sản xuất – hạn sử dụng, và thông tin đơn vị chịu trách nhiệm.
4. Hậu quả khi sử dụng đông trùng hạ thảo giả
- Gây ngộ độc hoặc kích ứng: Sản phẩm giả có thể chứa phẩm màu, hóa chất bảo quản, hoặc nấm mốc độc hại, gây dị ứng, tiêu chảy, buồn nôn, tổn thương gan – thận.
- Không mang lại hiệu quả: Hàng giả gần như không chứa cordycepin, adenosine hay polysaccharide – những hoạt chất quý trong đông trùng thật, nên không có tác dụng hỗ trợ miễn dịch hay phục hồi sức khỏe.
- Ảnh hưởng đến bệnh nền: Người đang điều trị các bệnh mạn tính (tiểu đường, cao huyết áp, ung thư…) nếu dùng sản phẩm giả có thể bị phản tác dụng, gây rối loạn chuyển hóa hoặc tương tác thuốc.
- Lãng phí tiền bạc: Người tiêu dùng mất lòng tin vào sản phẩm thật, gây ảnh hưởng đến uy tín của các đơn vị kinh doanh chân chính và chính sách khuyến khích sử dụng dược liệu nội địa.
